Trafik kazaları, hayatın acı gerçeklerinden biri. Kaza anının stresi, hasarın boyutu derken bir de Kaza Tespit Tutanağı‘ndaki (KTT) durumla yüzleşirsiniz. İşte o tutanak, kaza sonrası sigorta süreçlerinden hukuki sorumluluklara kadar pek çok şeyi belirleyen temel belgedir. Peki ya tutanakta yazılanlar gerçeği yansıtmıyorsa? Ya kusur oranı size haksızlık ettiyse? Bu durumda eliniz kolunuz bağlı değil. Hakkınızı aramanın, tutanağa itiraz etmenin yasal yolları var.
Bu makalede, hem bir avukat titizliğiyle hukuki süreci açıklayacak hem de halk diliyle ‘ne yapacağım şimdi?’ sorusuna net cevaplar sunacağız. Amacımız, tutanağa itiraz sürecini A’dan Z’ye anlaşılır kılmak, atmanız gereken adımları somutlaştırmak ve bu karmaşık görünen yasal zeminde güvenle ilerlemenizi sağlamaktır.
Kaza Tespit Tutanağı Nedir ve Neden Önemlidir?
Kaza Tespit Tutanağı, maddi hasarlı trafik kazalarında, olayın taraflarınca ya da trafik ekiplerince tanzim edilen, kazanın oluş şeklini, yerini, saatini, araçların bilgilerini ve varsa kusur oranlarını içeren resmi bir belgedir. Bu tutanak, sigorta şirketlerinin hasar ödemesi yapmadan önceki birincil dayanağıdır. Bu nedenle, tutanaktaki en ufak bir yanlışlık bile, hem alacağınız tazminat miktarını hem de trafik sigortası basamaklarınızı (hasarsızlık indirimi) doğrudan etkileyebilir.
Tutanak Düzenlenirken Dikkat Edilmesi Gereken Temel Unsurlar
İtiraz sürecine geçmeden önce tutanağın doğru düzenlendiğinden emin olmanız, itiraz ihtiyacını en baştan ortadan kaldırır. Tutanakta şunlara dikkat edin:
- Doğru Bilgiler: Sürücü, araç, sigorta poliçe bilgileri ve kaza yeri/saati eksiksiz ve doğru yazılmış mı?
- Kroki ve Açıklama: Kroki, kazanın oluş şeklini net bir şekilde gösteriyor mu? Kazanın oluş şekliyle ilgili kendi beyanınız, tutanağın ilgili bölümünde doğru kaydedilmiş mi?
- İmza: Tüm tarafların imzası (varsa polis/jandarma) var mı? İmzasız tutanaklar genellikle geçersizdir.
Eğer kaza sırasında bir anlaşmazlık yaşanmışsa ve taraflar ortak tutanak düzenleyememişse, durumun tespiti için polis veya jandarma çağrılmalıdır. Onların düzenlediği tutanak, delil niteliği açısından çok daha güçlüdür.
İtiraz Süreci Ne Zaman Başlar? (Hukuki Zemin)
Kaza Tespit Tutanağı’na itiraz, aslında tutanağın sigorta şirketlerine gönderilip, Sigorta Bilgi ve Gözetim Merkezi (SBM) sistemi üzerinden bir kusur değerlendirmesi yapıldıktan sonra başlar. Sigorta şirketlerinin kendi aralarında anlaştıkları bu ilk değerlendirme sonucu, taraflara yazılı olarak veya SMS/e-posta yoluyla bildirilir.
İtirazın Süresi: Kaç Gün İçinde İtiraz Etmeliyim?
Halk arasında ‘çok hızlı olmak lazım’ düşüncesi yaygındır. Evet, hızlı olmak önemlidir, zira sigorta şirketleri hasar ödemesini bu kusur oranına göre yapacaktır. Yasal olarak, sigorta şirketlerinin belirlediği kusur oranına itiraz süresi, bu kararın tebliğinden itibaren genellikle 5 iş günüdür. Bu süre kaçırılırsa, sigorta şirketlerine direkt itiraz yolu kapanır ve süreç daha resmi ve zorlu kanallara taşınır.
Kusur Oranları Nasıl Belirlenir?
Sigorta şirketleri, KTT, fotoğraflar ve sürücü beyanlarını inceleyerek, Trafik Kanunu ve ilgili yönetmeliklere göre kusur tespiti yapar. Oranlar genellikle:
- %100 Kusurlu: Kazaya tamamen neden olan taraf.
- %75 – %25: İki tarafın da kısmen kusurlu olduğu durumlar (birinin daha ağır kusurlu olduğu).
- %50 – %50: Eşit kusur durumu.
- %0 Kusurlu: Hiçbir kusuru olmayan, tamamen mağdur taraf.
Eğer size bildirilen bu oran, kazanın gerçek oluş şekline ve Trafik Mevzuatı’na aykırıysa, itiraz hakkınızı kullanmalısınız.
Kaza Tespit Tutanağına İtiraz Yöntemleri (Adım Adım Kılavuz)
İtiraz etmenin temel olarak üç ana yolu vardır. Bu yollar, itirazın şiddetine ve hukuki kesinliğine göre sıralanır:
1. Sigorta Şirketine İtiraz (İlk ve En Hızlı Adım)
Bu, en az resmiyete sahip ve en hızlı sonuç alınabilecek yoldur.
Dilekçe Hazırlama ve Delil Sunma
Sigorta şirketine itiraz, genellikle kusur kararının size bildirildiği sigorta şirketine hitaben yazılan bir dilekçe ile yapılır. Bu dilekçe halk diliyle ama hukuki terimlerden kaçınmayarak, net ve açık olmalıdır:
- Olayın Özeti: Kazanın ne zaman ve nerede olduğunu kısaca belirtin.
- İtirazın Nedeni: Belirlenen kusur oranının (%X) neden yanlış olduğunu, kazanın gerçekte nasıl gerçekleştiğini anlatın. Hangi Trafik Kanunu maddesine aykırı hareket edilmediğini (veya karşı tarafın aykırı hareket ettiğini) belirtmek, avukat diline yaklaşmanızı sağlar.
- Talep: Kusur oranının tekrar değerlendirilmesini ve düzeltilmesini talep edin.
Eklenmesi Gereken Belgeler (Deliller): Bu aşamada en önemli şey somut kanıttır.
- Kaza anında çekilmiş detaylı fotoğraflar (araçların konumu, fren izleri, trafik işaretleri).
- Varsa görgü tanığı beyanları veya iletişim bilgileri.
- Varsa kazanın gerçekleştiği yerin kamera kayıtları.
Dilekçenizi ve eklerinizi sigorta şirketinin ilgili hasar departmanına ihtarname yoluyla (noter aracılığıyla) göndermeniz, ispat açısından en güçlü yöntemdir. Normal taahhütlü posta veya elden teslim ve belge alma da kabul edilebilir.
2. Sigorta Tahkim Komisyonu (Daha Resmi ve Uzmanlık Gerektiren Yol)
Eğer sigorta şirketiniz itirazınızı reddederse veya size tatmin edici bir cevap vermezse, bir sonraki resmi adım Sigorta Tahkim Komisyonu (STK)‘na başvurudur.
Tahkime Başvuru Şartları ve Avantajları
STK, sigorta uyuşmazlıklarının daha hızlı ve düşük maliyetle çözülmesi için kurulmuş özel bir kuruluştur.
- Başvuru Şartı: Sigorta şirketine yazılı olarak başvurulmuş olması ve sigorta şirketinin 15 iş günü içinde cevap vermemesi veya verdiği cevabın tatmin edici olmaması gerekir.
- Avatajları: Mahkeme süreçlerine göre çok daha hızlı sonuçlanır. Uyuşmazlıklar, trafik kazaları konusunda uzman hakemler tarafından çözülür.
- Süreç: Başvurunuz online veya fiziki olarak yapılır, gerekli evraklar (KTT, sigorta şirketi ret cevabı, deliller vb.) sunulur ve atanan hakem uyuşmazlığı inceler. Hakem kararı, belli bir miktarın altındaki uyuşmazlıklar için kesin hüküm niteliğindedir.
Bu aşamada Teminat Hukuk Bürosu’ndan uzman bir avukat desteği almak süreci sizin lehinize çevirebilir, zira tahkim hakemleri hukuki argümanları daha ön planda tutar.
3. Yargı Yolu (Asliye Hukuk Mahkemesi veya Tüketici Mahkemesi)
Tüm yolların tıkanması durumunda, son ve en kesin çözüm yargı yoluna başvurmaktır. Bu, genellikle Asliye Ticaret Mahkemesi‘nde (sigorta uyuşmazlığı olduğu için) Maddi Hasarlı Trafik Kazasından Kaynaklanan Tazminat Davası açılması şeklinde olur.
Dava Süreci ve Bilirkişi Raporları
- Dava Açma: Kusur oranının tespiti, sigorta bedelinin tahsili veya rücu (geri isteme) talepleriyle dava açılır.
- Uzun Soluklu Süreç: Mahkeme süreçleri tahkime göre daha uzun sürer, ancak nihai kararı en güçlü hukuki dayanağa sahiptir.
- Bilirkişi: Mahkeme, dosyayı incelemesi için Trafik İhtisas Dairesi‘nden veya bağımsız trafik uzmanlarından bilirkişi raporu ister. İşte bu rapor, itirazın kaderini belirler. Bilirkişi, KTT’yi, fotoğrafları, kamera kayıtlarını ve trafik mevzuatını inceleyerek nihai hakkaniyetli kusur oranını belirler.
Bilirkişi raporu, mahkemeler tarafından çok ciddiye alınır. Eğer raporda size hak verilirse, mahkeme büyük olasılıkla bu rapora uygun karar verecektir. Bu aşamada uzman bir trafik hukuku avukatıyla çalışmak, davanın doğru temellendirilmesi ve teknik argümanların doğru sunulması açısından hayati önem taşır. Halk dilinde “mahkeme yolu” dediğimiz bu son çare, hakkınızın tam olarak teslim edilmesini sağlar.
Kusur İtirazında Başarıyı Artıracak İpuçları (Avukat Tavsiyeleri)
İtiraz sürecinizde başarılı olmak için sadece dilekçe yazmak yetmez. Hukuk, ispat sanatıdır. Ne kadar güçlü delil sunarsanız, kusur oranını değiştirme şansınız o kadar artar.
Delillerinizi Eksiksiz Toplayın
- Kaza Yerini Değiştirmeyin: Mümkünse kaza anında, araçlar yerinden oynamadan bolca fotoğraf ve video çekin. Fotoğraflar, geniş plandan başlayıp (trafik işaretleri, yol durumu görünecek şekilde) araç hasarlarına ve KTT’ye kadar detaylı olmalıdır.
- Kamera Kayıtları: Kazanın olduğu yerde iş yerleri, mobese kameraları veya araç kamerası olup olmadığını kontrol edin. Bu kayıtlar, tartışmasız delillerdir.
- Tanık İfadesi: Varsa tanıkların iletişim bilgilerini ve imzalı kısa beyanlarını alın.
Hukuki Terminoloji Kullanımına Özen Gösterin
Sigorta şirketine veya tahkime başvururken, dilekçenizde “Bana haksızlık yapıldı” yerine, “Karşı tarafın Trafik Kanunu’nun 57. maddesindeki şerit izleme kuralına aykırı hareketi esas kusurdur” gibi hukuki dayanakları belirtmek, başvurunuzun ciddiyetini artırır. Bu, sizin de sürece hakim olduğunuz algısını yaratır.
Zamanlama Kritik
Yukarıda belirttiğimiz 5 iş günlük sigorta şirketine itiraz süresini kesinlikle kaçırmayın. Bu süre, sigorta şirketlerinin dosyayı kapatma ve ödeme yapma süreçleri için kritik öneme sahiptir. Süreç uzadıkça, işiniz mahkemeye kalır ve yıllar sürebilir.
Zararınızı Azaltma Yükümlülüğü (Meydan Diliyle Hasarı Kontrol Altında Tutma)
Kusur itirazı yaparken, aracınızın tamirini gereksiz yere geciktirmeyin. Aksi takdirde, sigorta şirketi veya mahkeme, size zararı artırdığınız gerekçesiyle kusur yükleyebilir. Onaylanan (veya itiraz ettiğiniz) kusur oranına bakılmaksızın, aracınızın tamirini makul sürede yaptırmak, sizin üzerinizdeki yükümlülüklerden biridir.
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
Kaza Tespit Tutanağına İtirazın Maliyeti Nedir?
Sigorta şirketine yapılan ilk itiraz ücretsizdir. Sigorta Tahkim Komisyonu’na başvuru, uyuşmazlık miktarına göre değişen başvuru ücretine tabidir (genellikle düşük bir miktardır). Mahkemeye gitmek ise harç, tebligat giderleri ve bilirkişi ücretleri gibi dava masraflarını gerektirir. Avukatla çalışılması durumunda ise bu maliyetlere avukatlık ücreti de eklenir.
İtiraz Sürecinde Aracımı Tamir Ettirmeli miyim?
Evet, ettirmelisiniz. İtiraz süreci devam ederken tamir için gerekli işlemleri başlatmanız, zararı azaltma yükümlülüğünüzün bir gereğidir. Ancak öncesinde hasarın detaylı fotoğraflarını çektiğinizden ve tamir sürecinde gerekli tüm evrakları sakladığınızdan emin olun.
İtirazım Kabul Edilirse Ne Olur?
Eğer itirazınız kabul edilirse, kusur oranınız düşürülür veya tamamen ortadan kaldırılır. Bu durumda, karşı tarafın sigorta şirketinden alacağınız hasar bedeli artar, kendi sigorta şirketinizdeki hasarsızlık indiriminiz korunur ve trafik sigortası primleriniz olumsuz etkilenmez.
Polis Tarafından Düzenlenen Tutanağa İtiraz Edilebilir mi?
Evet, edilebilir. Polis veya jandarma tarafından düzenlenmiş olsa bile, kusur tespiti hala bir yoruma ve delile dayalıdır. İtiraz yolları (Tahkim veya Mahkeme) bu resmi tutanaklar için de geçerlidir. Tek fark, resmi tutanakların ispat gücünün daha yüksek olmasıdır, bu nedenle itirazınızın kabul görmesi için daha güçlü ve somut deliller sunmanız gerekir.
Sonuç: Hakkınızı Aramaktan Çekinmeyin!
Kaza Tespit Tutanağına itiraz süreci, ilk bakışta göz korkutucu ve karmaşık görünebilir. Ancak bilmelisiniz ki, hukuk sistemimiz size haksız bir kusur yüklemesine karşı itiraz etme hakkını vermiştir. İster sigorta şirketine yazacağınız net bir dilekçe ile, ister uzman bir hakem nezdinde tahkim yoluyla, isterseniz de bir mahkeme kararıyla, hakkınızı aramanın yolları açıktır.
Unutmayın: Kusur itirazında en büyük gücünüz, somut delilleriniz ve doğru zamanlamanızdır. Kaza sonrası soğukkanlılığınızı koruyun, delillerinizi toplayın ve size haksızlık yapıldığına inanıyorsanız, bu makalede belirtilen yolları izleyerek hakkınızı sonuna kadar savunun. Hukuk, ancak onu kullananlar için bir güçtür.
